Kooklestips

Een goede voorbereiding is belangrijk voor een veilige en fijne kookles. Denk aan de volgende punten:

• Hulp regelen: Vraag hulpouders of verzorgers om mee te helpen tijdens de kookles.
• Allergieën checken: Controleer of er leerlingen zijn met allergieën of dieetwensen.

• Benodigdheden verzamelen:

  • Regel de boodschappen en materialen. Leerlingen of (hulp)ouders/verzorgers kunnen ook spullen van thuis meenemen. Denk ook aan theedoeken, vaatdoekjes, handzeep en afwasmiddel.
  • Print het recept uit en leg alle ingrediënten en materialen per groepje klaar.
  • Verdeel de klas vooraf in groepjes van vier en verdeel de taken.
  • Zet het materiaal en ingrediënten al klaar per tafel/eiland en per recept.

• Klas indelen:

  • Verdeel de klas vooraf in groepjes van vier en verdeel de taken.
  • Zet het materiaal en de ingrediënten al klaar per tafel en per recept.
  • Zorg dat iedereen een taak heeft. Elke handeling uit het recept is een taak. Het lezen van het recept en de ingrediënten bijeen zoeken behoren ook tot de taken. Leerlingen kunnen ook in twee- of drietallen een taak uitvoeren..

• Hygiëne en veiligheid:

  • Laat leerlingen hun handen wassen.
  • Leer ze te proeven ‘als een kok’. (met lepeltje): niet likken aan bestek of ergens de vingers in steken.
  • Voorkom en bespreek kruisbesmetting.
  • Leg hoest en nies ‘regels’ uit.
  • Zorg dat de werkplek schoon is. Ga bewust om met hete ovens, platen, fornuizen en pannen met (gevaarlijk) keukenapparatuur. Werk snoeren netjes weg zodat niemand kan struikelen of omvertrekken.
• Keukenregels: Vertel de algemene keukenregels
• Komt er een kok of gastdocent? Stem dan van tevoren af wie welke rol heeft.

Voorbeeld van regels in de klas:

• Handen wassen
• Schorten aan
• Niet aan scherpe messen zitten
• Pas op met hete dingen
• Zorg ervoor dat je stevig staat, zeker als je op een krukje staat
• De keuken is geen plek om te spelen
• Niet rennen in de keuken
• Vraag hulp bij het verplaatsen van hete voorwerpen

De rolverdeling is afhankelijk van wie de kookles gaat geven. Heb je een kok of gastdocent die de kookles komt verzorgen? Bespreek van tevoren de rolverdeling en de daarbijhorende taken. Wie is de chef/manager, sous-chef, chefs de partie en leerlingkok?

Chef / manager - Uitgevoerd door de leerkracht, gastdocent of kok

• Maakt het klas lokaal in orde
• Verzorgt alle benodigde spullen (of laat dit door een hulpouder doen);
• Geeft uitleg over de les
• Doet handelingen voor (samen met de hulpouders)

Souschef - Uitgevoerd door de leerkracht

• Loopt rond en geeft, waar nodig, extra hulp en uitleg
• Bewaakt samen met de hulpouders de orde en veiligheid
• Inventariseert of alle leerlingen goed meedoen (en goed naar de kok luisteren)
• Bedenkt wat tijdens de afronding van de les zal worden besproken met de leerlingen om de leeropbrengst te vergroten
• Optioneel: draagt actief bij aan de uitleg/instructie van de kok. Bijvoorbeeld door de handelingen die de kok beschrijft voor te doen aan de leerlingen

Chefs de partie - Uitgevoerd door de hulpouders

• Lopen rond en geven waar nodig extra hulp en uitleg
• Helpen waar nodig met het bewaken van de orde en veiligheid
• Helpen leerlingen met de handelingen tijdens het koken, geven complimenten
• Stellen af en toe een vraag
• Helpen de leerlingen met het verzamelen (en opruimen) van de spullen

Leerlingkoks - Uitgevoerd door de leerlingen

Uitvoerders van het recept. Dit klinkt logisch maar goed om te realiseren en te benadrukken. Het is niet de kok, niet de leerkracht en ook niet de hulpouder die de handeling doet, maar écht de leerlingen zelf.

De hoeveelheid hulp die er tijdens de kookles is, bepaalt ook hoeveel leerlingen er gelijktijdig kunnen koken. We adviseren op de basisschool één volwassene per maximaal 8 leerlingen in de bovenbouw, bij de middenbouw 1 volwassene op maximaal 6 leerlingen en bij de onderbouw 1 op 5.

De hulpouders/verzorgers kunnen waar nodig extra hulp en uitleg geven aan de kinderen. Stuur ze van tevoren het recept zodat ze weten wat er gemaakt gaat worden. Vraag de hulpouders om ook te komen helpen bij de voorbereidingen op de dag van de kookles zelf.

Een kookles bestaat vaak minimaal uit de onderdelen; Opstart/introductie, koken, opruimen, lesafsluiting. Voor het bewaken vaan een duidelijke structuur kan je rekening houden met de volgende onderdelen;

• Leg kort uit wat er gemaakt gaat worden.
• Laat eerst de (basisschool)leerlingen voelen/ruiken aan de ingrediënten.
• Leg uit, wie wat gaat doen of laat ze zelf de taken verdelen.
• Laat zien hoe de taak gedaan moet worden (kneden, snijden, mixen etc).
• Moedig leerlingen aan alles zelf te doen (lezen recept, recept uitvoeren, afwegen, elkaar helpen, opruimen), doe alleen voor waar nodig en help alleen met snijden, kneden etc. als je de les wilt versnellen of als de leerlingen heel jong zijn.
• Zet de verschillende talenten van leerlingen in. Bv. laat de energieke leerling met de hand en een garde kloppen en de precieze leerling de bloem afwegen.

Leerlingen alles zelf op te laten ruimen vergt veel tijd en begeleiding. Maak hierin een duidelijke rolverdeling (chef vloer, chef aanrecht, chef afwas, chef drogen etc.). Reken daarnaast ook nog tijd om het met de volwassenen achteraf nog de boel “strak te trekken”.

Soms kan een klas heel hard werken en vlieg je door de recepten heen of leerlingen zijn juist door van alles afgeleid waardoor de kookles maar gestaag vordert.

Vertraag door leerlingen de groente nog fijner te snijden, handelingen met de hand te doen ipv met behulp van keukenapparatuur/ hulpmiddelen. Versnel door handige trucjes: water voor soep kun je alvast voorkoken in een waterkoker, groente hoeft niet altijd even fijngesneden en inzet van keukenhulpmiddelen of de hulpouders versnelt ook. Het is ook handig om informatieve filmpjes rondom het onderwerp van de recepten achter de hand te hebben. Of bouw tussentijdse proeverijtjes in en overleg hoe het recept naar een hoger niveau te tillen.